Informatiemodellen toelichting
Simpel gezegd geeft een informatiemodel aan welke relaties er zijn tussen gegevens. De Aquo-informatiemodellen doen dit voor gegevens die te maken hebben met het waterbeheer. Zo kunnen waterbeheerders eenduidig informatie uitwisselen met elkaar.
Voorbeeld: een laboratorium analyseert een watermonster voor een waterschap. Als dit laboratorium doorgeeft dat het resultaat 7 is, dan zegt dit niets. De Aquo-informatiemodellen schrijven voor dat er bij het resultaat ook vermeld moet worden, waar er is gemeten/bemonsterd, wanneer dit is gedaan, wat er is gemeten (parameter) en met welke eenheid het resultaat wordt weergegeven. Dit eenvoudige voorbeeld laat zien waarom informatiemodellen nuttig zijn.
Een Aquo-informatiemodel kan ook worden gebruikt om te bepalen welke gegevens in een database aanwezig moeten zijn om data volgens de standaard te kunnen uitwisselen. Daarmee kunnen data die eenmaal zijn ingewonnen ook meervoudig gebruikt worden. Daarnaast worden Aquo-informatiemodellen ook gebruikt voor het ontwikkelen van import en export bestanden of interfaces.
In de Aquo-standaard zijn informatiemodellen opgenomen voor verschillende soorten informatie-uitwisselingen, deze zijn per thema gerangschikt. Daarnaast hebben we een gelaagdheid aangebracht van semantisch model via uitwisselmodel naar berichtenmodel.
Semantisch model: hierin zijn alle mogelijke zaken weergegeven voor de uitwisseling.
Uitwisselmodel: hierin wordt een deel van het semantisch model genomen wat voor een specifiek doel kan worden uitgewisseld. In dit deel kunnen bepaalde attributen en relaties verplicht worden gesteld, omdat uitwisseling voor het specifieke doel anders niet zinvol is. Daarom zijn bij de uitwisselmodellen de doelen van uitwisseling genoemd.
Berichtenmodel: hiermee kunnen programmeurs aan de slag gaan voor een automatische (computer naar computer) uitwisseling van gegevens.
De Aquo-standaard heeft informatiemodellen voor de uitwisseling van geografische informatie en van metingen beiden gevat onder het semantisch model Aquo.
Metamodel voor informatiemodellen (MIM): In het kader van onderlinge samenwerking, wisselen overheidsorganisaties veel informatie uit. Daarbij is het van groot belang dat we hetzelfde verstaan onder de gegevens die we gebruiken en dat we gemeenschappelijke afspraken maken over hoe we gegevens beschrijven en uitwisselen. Vanuit die achtergrond is het Metamodel voor informatiemodellen (MIM) opgezet. MIM biedt een gemeenschappelijk vertrekpunt voor het maken van informatiemodellen. De afspraken reiken over de grenzen van bestuurslagen heen en zijn toepasbaar in uiteenlopende domeinen. De Aquo-informatiemodellen zijn conform MIM gemaakt.
Informatiemodel Water (IMWA)
Het Informatiemodel Water (IMWA) is dé Nederlandse standaard voor het uitwisselen van geografische gegevens in het waterbeheer. In Nederland zijn er informatiemodellen specifiek voor sectoren. Voor gegevens met een ruimtelijke (geografische) component is er een landelijke standaard, de NEN 3610. IMWA is in de NEN3610 opgenomen als sectormodel voor Water, naast andere sectormodellen, zoals die voor de Ruimtelijke Ordening (IMRO), Kabels en Leidingen (IMKL) en Top10NL. IMWA is – net als de overige sectormodellen onder de NEN3610 – bedoeld om uniforme uitwisseling van ruimtelijke gegevens mogelijk te maken. De verschillende informatie die uitgewisseld worden met IMWA bevatten altijd een ruimtelijke component. De informatie relateert dan ook altijd aan een object uit de werkelijkheid, zoals een waterloop, sluis of waterkering dat als punt, lijn of vlak op een kaart getekend kan worden. Door de ligging en grenzen van objecten uit te wisselen is het mogelijk de ruimtelijke informatie tussen verschillende waterbeheerders af te stemmen.
Ook vormt IMWA de geografische kapstok waaraan alle overige informatie opgehangen kan worden. Het geografisch object hoeft dan maar één keer uitgewisseld te worden en vervolgens kan er vanuit de overige werkprocessen naar verwezen worden. Denk daarbij bijvoorbeeld aan het meten van grondwaterstanden in een put. De put wordt éénmalig vastgelegd / uitgewisseld met al zijn eigenschappen, zoals diepte, type en beheerder. De maandelijkse metingen hoeven dan alleen nog maar een verwijzing naar die put te bevatten. Zo wordt er nooit meer informatie dan nodig is uitgewisseld. Uiteraard moeten wijzigingen in zo'n object als de put wel worden uitgewisseld wanneer er iets aan de put verandert. In dit voorbeeld is zichtbaar hoe IM Metingen (met daarin de informatie over de metingen) relateert aan de geografische objecten zoals de put in IMWA.
Informatiemodel Metingen (IM Metingen)
Het informatiemodel Metingen (IM Metingen) is op initiatief van SIKB en het Informatiehuis Water (IHW) ontwikkeld voor het gezamenlijke domein van metingen en waarnemingen in de domeinen Bodem en Water. SIKB en IHW beheren IM Metingen gezamenlijk.
IM Metingen is gebaseerd op de internationale standaard OpenGIS® Observations and Measurements (O&M). Observations and Measurements is een standaard voor het beschrijven van observaties en metingen. Deze observaties en metingen zijn weer gekoppeld aan een locatie. Met O&M is het mogelijk om observaties en metingen in een internationaal model te modelleren en uit te wisselen.
IM Metingen is een informatiemodel dat geschikt is voor het uitwisselen van chemische, fysische en biologische meetgegevens en kan worden toegepast in zowel de watersector als de bodemsector.
Toelichting UML
De Aquo informatiemodellen zijn gemodelleerd met behulp van UML (unified modeling language) in Enterprise Architect.
Meer informatie over UML klassendiagrammen en de betekenis van de verschillende soorten relaties in UML klassendiagrammen kan hieronder worden gevonden: